Thực đơn
Mixed martial arts
Phong trào dẫn tới sự ra đời môn võ thuật tổng hợp nhưng chúng ta thấy ngày nay bắt nguồn từ nhu thuật Brasil và các giải đấu Vale Tudo tại Brasil.
Vale Tudo xuất hiện từ đầu những năm 1920 và trở nên nổi tiếng vì mối liên kết với "Gracie Challenge", một sự kiện được đề ra bởi Carlos Gracie và Hélio Gracie, sau đó tiếp tục được duy trì bởi các thành viên gia tộc Gracie. "Gracie Challange" thường được tổ chức trong ga ra hoặc phòng tập của các thành viên trong gia tộc. Khi ngày càng phổ biến, những cuộc đấu tổng hợp kiểu này trở thành một phần thu hút trong các lễ hội ở Brasil.[40] Còn ở Nhật Bản, những trận đấu tổng hợp đấu vật chuyên nghiệp sớm được tổ chức với cái tên Ishu Kakutōgi Sen (異種格闘技戦) (nghĩa đen là "các trận đấu thể thao đối kháng không đồng nhất") và chỉ trở nên phổ biến với Antonio Inoki trong những năm 1970. Inoki là đệ tử của Rikidōzan, nhưng cũng là học trò của Karl Gotch, người đã huấn luyện cho rất nhiều đô vật catch wrestling Nhật Bản.
Những trận đấu võ thuật tổng hợp đầu tiên tại Hoa Kỳ được tổ chức bởi CV Productions, Inc.. Giải đấu đầu tiên mang tên Tough Guy Contest diễn ra vào ngày 20 tháng 3 năm 1980, tại New Kensington, Pennsylvania, Holiday Inn. Trong cùng năm, công ty đổi tên giải đấu thành Super Fighters và được phê duyệt tổ chức 10 tua đấu tại Pennsylvania. Thế nhưng tới năm 1983, Thượng viện bang Pennsylvania thông qua một dự luật kêu gọi: "Cấm các giải đấu Tough Guy hoặc Battle of the Brawlers", và cấm luôn môn thể thao này.[6][7][41] Nó một lần nữa quay trở lại Hoa Kỳ thông qua Ultimate Fighting Championship (UFC) vào năm 1993.[42] Võ thuật tổng hợp được cả thế giới biết đến và trở nên phổ biến khi võ sĩ jiu-jitsu Royce Gracie giành chiến thắng trong giải Ultimate Fighting Championship đầu tiên, khuất phục ba võ sĩ thách đấu trong tổng thời gian 5 phút,[43] châm ngòi cho một cuộc cách mạng trong giới võ thuật.[44][45]
Shooto, thể thức võ thuật tổng hợp của riêng người Nhật, được phát triển từ môn shoot wrestling năm 1985, cũng như môn shoot wrestling bắt nguồn từ Pancrase, một chương trình quảng bá ra đời vào năm 1993. Rickson Gracie vô địch hai giải đấu Vale Tudo Nhật Bản (VTJ) đầu tiên, được tổ chức vào các năm 1994 và 1995. Cùng thời gian đó, Vale Tudo Quốc tế bắt đầu phát triển thông qua các giải đấu như Giải vô địch Valte Tudo thế giới (WVC), VTJ, UVF, v.v. Pride Fighting Championships (Pride) được thành lập năm 1997 là kết quả của việc người ta ngày càng quan tâm tới võ thuật tổng hợp trong vai trò một môn thể thao, Rickson một lần nữa tham gia và vô địch giải đấu năm đó.[46]
Tại Bắc Mỹ, môn thể thao này đạt tới tầm cao mới về sự phổ biến vào tháng 12 năm 2006, khi trận tái đấu giữa nhà vô địch hạng nhẹ UFC Chuck Liddell và nhà cựu vô địch Tito Ortiz đã thu về doanh số PPV sánh ngang với một số sự kiện quyền anh lớn nhất mọi thời đại[47], và giúp cho tổng doanh thu PPV năm 2006 của UFC vượt qua tất cả chương trình quảng bá trong lịch sử. Năm 2007, Zuffa LLC, chủ sở hữu của UFC, đã mua lại thương hiệu của đối thủ Nhật Bản là Pride FC, và hợp nhất các võ sĩ đã ký hợp đồng dưới một chương trình quảng bá duy nhất.[48] Đã có những cân nhắc về vấn đế hợp nhất giải đấu, điều đã từng xảy ra ở vài môn thể thao khác, chẳng hạn như trường hợp của AFL-NFL Merger trong môn bóng đá Mỹ.[49]
Thuật ngữ mixed martial arts được nhắc đến lần đầu trong bài đánh giá sự kiện UFC 1 của nhà phê bình truyền hình Howard Rosenberg vào năm 1993.[3][50] Nó trở nên phổ thông hơn khi một trong những trang web lớn nhất về thể thao, newfullcontact.com, tiến hành lưu trữ và tái bản các bài báo. Cụm từ mixed martial arts lần đầu tiên được sử dụng trong một chương trình quáng bá là vào năm 1995, bởi Rick Blume, chủ tịch và giám đốc của Battlecade Extreme Fighting, chỉ sau sự kiện UFC 7.[51] Quan chức của UFC, Jeff Blatnick, chịu trách nhiệm về Ultimate Fighting Championship là người chính thức áp dụng tên gọi môn thể thao mixed martial arts. Trước đây nó được biết đến trên thị trường với cái tên "Ultimate Fighting" hoặc "No Holds Barred (NHB)" cho tới khi Blatnick và John McCarthy đề xuất thuật ngữ "MMA" tại cuộc họp điều luật UFC 17 để đáp lại sự chỉ trích ngày càng tăng của công chúng.[52] Việc ai là người thực sự đặt ra thuật ngữ này vẫn còn đang là điều được tranh luận.[4]
Sự kiện MMA do một tiểu bang quy định đầu tiên được tổ chức tại Biloxi, Mississippi vào ngày 23 tháng 8 năm 1996, khi Ủy ban Thể thao Mississippi dưới sự chỉ đạo của William Lyons, cấp phép cho chương trình IFC's Mayhem ở bang này.[53] Điều luật được sử dụng chủ yếu là luật kickboxing đã được điều chỉnh, được hầu hết các ủy ban thể thao cấp tiểu bang chấp thuận. Những điều luật kickboxing đã tinh chỉnh này cho phép đánh gục đối thủ và tiếp tục chiến đấu dưới mặt sàn, đồng thời không phân chia hiệp đấu. Các võ sĩ có quyền đứng lên và bắt đầu lại khi có sự cho phép của trọng tài nếu không có thêm hành động nào dưới sàn. Những điều luật kể trên chính là những quy tắc nền tảng để xác định lỗi, khu vực giao đấu, và việc sử dụng lồng trong môn MMA ngày nay.
Tháng 3 năm 1997, Ủy ban Thể thao Iowa đã chính thức cấp phép cho Battlecade Extreme Fighting với điều luật được sửa đổi từ môn shootfighting. Điều luật quy định trận đấu được chia làm 3 hiệp đấu, mỗi hiệp 5 phút, với thời gian nghĩ giải lao 1 phút, võ sĩ phải mang găng tay shootfighting bắt buộc cũng như phân chia các hạng cân. Các đòn đánh bất hợp pháp được liệt kê là đánh vào háng, húc đầu, cắn, khoét mắt, giật tóc, đánh đối thủ bằng cùi chỏ khi đã đo sàn, đánh vào thận và đánh vào sau đầu bằng nắm đấm. Bám chặt vào võ đài hoặc lồng đấu vì bất kỳ lý do gì đều được coi là phạm lỗi.[54][55] Mặc dù có những khác biệt nhỏ so với bộ luật Unified Rules, đặc biệt là về các đòn đánh bằng cùi chỏ, các điều luật đặt ra tại Iowa cho phép những nhà quảng bá võ thuật tổng hợp tiến hành các sự kiện hiện đại một cách hợp pháp, tại bất cứ nơi nào trên tiểu bang. Vào ngày 28 tháng 3 năm 1997, Extreme Fighting 4 được tổ chức theo các điều luật kể trên, khiến nó trở thành chương trình đầu tiên áp dụng một phiên bản điều luật hiện đại.
Vào tháng 4 năm 2000, Ủy ban Thể thao Tiểu bang California (CSAC) đã bỏ phiếu nhất trí ủng hộ các điều luật mà sau này trở thành nền tảng cho bộ luật Unified Rules của MMA. Tuy nhiên, khi luật được gửi đến thủ phủ của California ở Sacramento để xem xét, người ta xác định rằng môn thể thao này nằm ngoài thẩm quyền của CSAC, khiến cuộc bỏ phiếu trước đó trở nên vô nghĩa.[56]
Vào ngày 30 tháng 9 năm 2000, Ủy ban Kiểm soát Thể thao Tiểu bang New Jersey (NJSACB) bắt đầu cho phép các đơn vị quảng bá võ thuật tổng hợp tiến hành các sự kiện tại New Jersey. Sự kiện đầu tiên có tên Battleground 2000, do IFC tổ chức tại Thành phố Atlantic. Mục đích là giúp cho NJSACB có thể quan sát thực tế và thu thập dữ liệu để xây dựng một bộ luật toàn diện nhằm điều chỉnh môn thể thao một cách hiệu quả.[57]
Vào ngày 3 tháng 4 năm 2001, NJSACB tổ chức một cuộc họp để thảo luận về quy định của các sự kiện MMA. Cuộc họp này đã cố gắng thống nhất vô số điều luật được sử dụng bởi các tổ chức võ thuật tổng hợp khác nhau. Tại đây, các quy tắc về đồng phục thi đấu đã được NJSACB, một số cơ quan quản lý, cùng nhiều nhà quảng bá võ thuật tổng hợp và các bên quan tâm thông qua. Cuối cuộc họp, tất cả các bên tham dự đã có thể thống nhất về một bộ luật chung để quản lý môn thể thao võ thuật tổng hợp.[57]
Trên thực tế, các điều luật của NJSACB đã trở thành tiêu chuẩn cho võ thuật tổng hợp chuyên nghiệp trên khắp Bắc Mỹ. Vào ngày 30 tháng 7 năm 2009, một kiến nghị đã được đưa ra tại cuộc họp thường niên của Hiệp hội các ủy ban quyền anh để gọi bộ luật này là "Unified Rules of Mixed Martial Arts" và được nhất trí thông qua.[58]
Vào tháng 11 năm 2005, Quân đội Hoa Kỳ bắt đầu chấp thuận võ thuật tổng hợp, và cho tổ chức giải Army Combatives Championships thường niên tại Trường Chiến đấu Lục quân Hoa Kỳ.[59]
Canada chính thức hợp pháp hóa võ thuật tổng hợp sau cuộc bỏ phiếu dự luật S-209 vào ngày 5 tháng 6 năm 2013. Dự luật cho phép các tỉnh có quyền thành lập ủy ban thể thao để điều chỉnh và cấp phép các trận đấu võ thuật tổng hợp chuyên nghiệp.[60]
Theo danh sách của cổng thông tin MMA Tapology.com, đã có hàng trăm chương trình quảng bá MMA trên khắp thế giới, đứng ra tổ chức các sự kiện MMA.[61]
Kể từ khi UFC trở nên nổi bật trên các phương tiện truyền thông chính thống vào năm 2006, và với việc hợp nhất Pride FC năm 2007 cũng như mua lại WEC và Strikeforce, không có công ty nào có thể cạnh tranh với UFC,[62] và đây cũng là nơi quy tụ nhiều ngôi sao trong làng MMA nhất.[63] Các võ sĩ thường được ký hợp đồng với UFC sau khi thi đấu thành công tại các chương trình quảng bá MMA từ khắp nơi trên thế giới.
Một vài chương trình quảng bá MMA tập trung vào đối tượng khách hàng tiềm năng, một số khác thì có sự pha trộn giữa khách hàng tiềm năng và kỳ cựu.[64] Một số thì trở thành giải đấu cấp trung cho các chương trình quảng bá lớn hơn (ví dụ: LFA, CWFC),[65] số khác thì quyết tâm để trở thành chương trình tốt nhất thế giới (ví dụ: ACB, ONE Championship).[66][67] Có những chương trình chỉ tổ chức bốn buổi thi đấu một năm, nhưng cũng có những chương trình tổ chức hàng tháng.
Theo ScorecardMMA.com, một trong những dịch vụ thống kê xếp hạng hàng đầu thế giới về MMA,[68] và là nơi duy nhất hiện đang xếp hạng các chương trình quảng bá MMA trên toàn cầu; "Để xếp hạng chương trình, chúng tôi sử dụng chỉ số Promotion Score, được tính toàn từng tuần. Promotion Score của một chương trình vào một thời điểm, phụ thuộc ở độ tin cậy của sự kiện và võ sĩ mà nó đang có. Promotion Score được cấu thành từ ba thành phần chính:
Tính đến ngày 26 tháng 5 năm 2018, 15 chương trình quảng bá MMA hàng đầu trên thế giới (trong số 41 chương trình được xếp hạng) là:[69]
Có hàng trăm cơ sở đào tạo MMA trên khắp thế giới.[70][71]
Đây là danh sách những phòng tập MMA tốt nhất hiện nay trên toàn cầu, dựa vào số lượng các võ sĩ MMA hàng đầu mà họ đang huấn luyện. Thống kê trên 160 võ sĩ, tập luyện tại hơn 80 phòng tập khác nhau, nằm trong top 15 của 10 hạng cân UFC. Hệ thống điểm như sau: một nhà vô địch mang về cho phòng tập của mình 25 điểm, xếp hạng 1 mang về 15 điểm, hạng 2 mang về 10 điểm, sau đó giảm dần một điểm với mỗi thứ hạng sâu hơn, cho tới hạng 10. Như vậy, các phòng tập có thứ hạng từ 11 đến 15 đều chỉ có 1 điểm (cập nhật tháng 7 năm 2015):[72]
Trang cung cấp thông tin về lưu lượng truy cập website Alexa Internet thống kê 40 phương tiện truyền thông trực tuyến thuộc dang mục trang web "MMA news and media". Tính đến ngày 13 tháng 11 năm 2017, 10 trang web phổ biến nhất về môn thể thao này là:[73]
Thực đơn
Mixed martial artsLiên quan
Tài liệu tham khảo
WikiPedia: Mixed martial arts